“พิพิธภัณฑ์ประวัติศาสตร์คนงานเหมืองถ่านหินโหวต้ง” ในเขตรุ่ยฟาง นิวไทเป เกิดจากความร่วมมือของ โจวเจาหนาน อดีตคนงานเหมืองรุ่นสุดท้ายและเพื่อน ๆ ที่ต้องการรักษามรดกถ่านหินเอาไว้ พวกเขารวบรวมเครื่องมือ ภาพถ่าย และเอกสารล้ำค่า ถ่ายทอดชีวิตประจำวันของคนงาน พร้อมบันทึกวัฒนธรรมและเรื่องราวแรงงาน เพื่อให้เสียงสะท้อนแห่งวันวานยังคงก้องอยู่ในอุโมงค์

หมู่บ้านโหวต้งเคยรุ่งเรืองจากอุตสาหกรรมถ่านหินตั้งแต่สมัยญี่ปุ่น และเติบโตสูงสุดหลังสงครามโลกครั้งที่ 2 ภายใต้บริษัทเหมืองรุ่ยซัน จนมีชุมชนคึกคักราว 6,000 คน แต่เมื่อพลังงานเปลี่ยนเป็นน้ำมัน นำเข้าถ่านหินมากขึ้นและเกิดอุบัติเหตุบ่อย เหมืองสุดท้ายจึงปิดในปี 2000 สิ้นสุดยุค “เมืองทองดำ” เมืองภูเขาเงียบสงบลงและกลายเป็น “หมู่บ้านแมว” แทน แต่ความเสียดายยังคงอยู่ในใจคนงานรุ่นเก่าอย่างโจวเจาหนานเสมอ ด้วยแนวคิด “เรื่องของเรา เราต้องเล่าเอง” คุณโจวเจาหนาน อดีตคนงานเหมืองรุ่นสุดท้าย จึงชักชวนเพื่อน ๆ นำเงินบำนาญผู้สูงอายุเดือนละกว่า 3,000 เหรียญไต้หวันมารวมเป็นกองทุน เพื่อเช่าสำนักงานเก่าของเหมืองรุ่ยซันที่ถูกทิ้งร้าง และปรับปรุงให้กลายเป็น “พิพิธภัณฑ์ประวัติศาสตร์คนงานเหมืองถ่านหินโหวต้ง”

เมื่อเข้าสู่พื้นที่จัดแสดง จะเห็น ป้าย(火牌仔) แขวนเรียงบนผนัง ใช้ยืนยันตัวตนและตอกเวลา หากป้ายค้างอยู่ แสดงว่ายังมีคนติดในเหมืองต้องรีบค้นหา ส่วนการเดินผ่านซุ้มโค้งจำลองปากอุโมงค์ ก็เหมือนได้ “ลงเหมือง” เรียนรู้ชีวิตคนงานหนึ่งวัน ตั้งแต่เตรียมตัวจนถึงการเจาะอุโมงค์ อุปกรณ์ถูกจัดไว้อย่างเป็นระเบียบ แม้กล่องข้าวและกระติกน้ำที่ดูธรรมดา ก็มีความสำคัญยิ่ง เพราะน้ำทุกหยดมีค่า และหากกล่องข้าวตกระหว่างทางถือเป็นลางร้าย คนงานจะยอมหยุดงานทันที

        ปี 2025 พิพิธภัณฑ์ประวัติศาสตร์คนงานเหมืองโหวต้ง ได้รับคัดเลือกเป็น 1 ใน 100 พื้นที่วัฒนธรรมของไต้หวัน ร่วมกับพิพิธภัณฑ์เหมืองซินผิงซี แม้จะเล็ก แต่คุณค่ามาจากอาสาสมัครที่ต้อนรับอย่างจริงใจ คุณโจวเจาหนานยังหวังให้มีพิพิธภัณฑ์เหมืองระดับชาติ เพื่อสืบสานประวัติศาสตร์และชีวิตแรงงานให้คงอยู่ต่อไป